Albert Aqarunoviç Aqarunov  ( 25 aprel  1969 , Bakı - 8 may 1992 , Şuşa) Azərbaycan hərbçisi  Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin kapitanı. Əslən dağ yəhudisi olan Aqarunov 1980-cı  illərin sonlarında Sovet  Ordusu sıralarında xidmət etmiş, sonra Suraxaniya işləməyə qayıtmışdır. 

Birinci  Qarabağ  müharibəsi zamanı könüllü olaraq cəbhəyə getmiş Aqarunov, tank briqadasının tərkibində Ağdam, Cəbrayıl, Fizuli,  Laçın bölgələrində vurulmuşdur. O, sonradan  tank komandiri kimi Şuşaya yollanmiş,  Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin ən effektiv hərbçilərindən biri olmuşdur. Şuşa  uğrunda gedən döyüşlərdə şəhərin müdafiəsində qalan son əsgərlərdən olan Aqarunov, müharibənin ilk tank döyüşündə iştirak etmiş ,erməni  komandir Qaqik Avşaryanı məğlub etmişdir. O daha sonra Şuşa-Laçın  yoluna irəliləyiş,  döyüş əsnasında tankdan ənmiş , həlak olanların üzərindən kəcməsin  deyə sürücüyə göstərərkən şəhid olmuşdur. 

Aqarunov ölümündən sonra Azərbaycan Milli Qəhrəmanı adına layiq görülmüşdür. O bu ada layiq görülən ilk hərbiçilərdən olmuşdur. Aqarunov Azərbaycanın milli qürur simvoluna çevrilmişdir, irsi ən çox yad edilən müharibə qəhrəmanlardandır. Onun şərəfinə xatirə lövhələri, büst, küçə və həmin küçədə heykəl mövcuddur.

Albert Abramoviç Aqarunov 25 aprel 1969-cu ildə Bakı şəhərinin Orcokinikidze rayonun Əmircan qəsəbəsində anadan olmuşdur. Səkkiz qardaş və iki bacısı olan Albert ailəsinin sonbeşiyi  di .Əslən  dağ yəhudisi  olan Aqarunovun ailəsi Quba rayonun Qirmizi Qəsəbəsindən idilər, onlar sonradan Əmircana köçmüşdülər . Albertin atası Aqarunov neftçi olub,  uzun illər Suraxanıdakı neft mədənlərində calişib. Anası Lio sovet hökuməti tərəfindən "Qəhrəman Ana " adına layiq görülmüşdür,  bu titul çoxsaylı uşağı olan analara verilirdi. 

Albert uşaq yaşlarından musiqilə maraqlanmış musiqi məktəbində nəfəs aləti truba sinfini bitirmişdir. Aqarunov Suraxanı rayonundakı 154 saylı orta məktəbin səkkizinci sinfini bitirmiş, 101 sayli texniki-pəşə məktəbində sürücü-məxanik pəşəsinə yiyələnmişdir. 

O , 1987 -ci ildə SSRİ ordu sıralarında herbi xidmətə çağırılmışdı.  Gürcüstanın Axalkalaki rayonunda xidmətlə başlayan Aqarunov starşına  rütbəsi alaraq tank komandiri olmuşdur. 1969cu ildə ildə ordudan tərxis olunmuş ,bir müddət Suraxanı Maşınqayırma Zavodunda işləmişdir. 

1990 -cı illərin əvvəllərində Birinci Qarabağ müharibəsi başlayanda  Azərbaycanın bütün yəhudi sakinləri həm zorakılıqdan,  həm də hərbi  xidmətdən yayınmaq üçün Israilə, Avropaya və ya ABŞ-yə müraciət etmək imkanına malik idilər. Ailəsinin digər üzvləri ölkədən xaricə köçsə də,  Aqarunov Azərbaycanda qalmış və 1991 -ci ildə cəbhə bölgəsinə könüllü getmişdir. Əsgər yoldaşları tərəfindən əla atıcı və tankçi hesab edilən Aqarunov tank briqadasının tərkibində kapitan rütbəsində Ağdam, Cəbrayıl, Füzuli, Laçın bölgələrində vurulmuş, Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin ən effektiv hərbiçilərdən biri olmuşdur .Orduda kifayət qədər təlimatçı olmadığından Aqarunov əsgər yoldaşlarına T -72 tankını idarə etməyi öyrədirdi. O sonra  Elçin Məmmədovun başçılıq etdiyi 777 saylı xüsusi təyinatlı əlahiddə hərbi hissədə tank komandiri təyin edilmiş və Şuşa cəbhəsinə göndərilmişdir. O Xankəndi Daşaltı, Cəmili  istiqamətlərində erməni qüvvələri ilə gedən intensiv döyüşlərdə iştirak etmişdir. Azərbaycan mənbələrinə görə, Aqarunov 1991 -ci ilin dekabrında erməni qüvvələrinə aid bir neçə tankı və zirehli vasitəni zərərsizləşmişdir.  Həmçinin onun erməni qüvvələrinə aid iki tank bir birinə yaxınlaşan zaman bir mərmi ilə iki tankı vurduğu iddia edilmişdir.  Buna görə də bu metod döyüş yoldaşları tərəfindən "yəhudi buterbrodu " adını  almışdır. Ermənilər bu səbəblərə görə onun başına 5 milyon rubl mükafatı qoymuşdular.

Şuşa döyüşü. 

Şuşa döyüşü 1992-ci ilin yazinda Azərbaycan müqavimətinin yeganə mühüm mərkəzi idi.

Şuşa Dağlıq Qarabağı Ermənistanla birləşdirən Laçın dəhlizinə gedən yolda yerləşirdi və regionda Azərbaycanın nəzarət etdiyi ən böyük məntəqə idi. Bu səbəbdən erməni hərbi komandanlığı öz səylərini Şuşanı ələ keçirməyə yönəltdi və nəticədə,  müharibənin episentri Şuşaya keçdi.

Aqarunov daha sonra Şuşa-Laçın yoluna doğru irəliləmişdir.  O burada tankının sürücüsünə  həlak ölmüş həlak azərbaycanlı əsgərlərin və mülki vətəndaşların  cəsədlərinin üstündən kəcməməyi tapşırmışdı və ona yol göstərmək  üçün tankdan enmişdi.  Bu zaman o , erməni snayperinin açdığı atəş nəticəsində şəhid olmuşdur. Artiq ermənilərin hücumu dayandırmışdı, Azərbaycan hərbi komandanlığı isə ermənilər gəri  çəkildiyini döyünmüşdü. Onlar  bu fasilədən şəhəri tərk etmək üçün istifadə etdi  və erməni qüvvələri 9 mayda səhər saatlarında boş olan Şuşanı işğal etmişdir.

Azərbaycanda Aqarunovun irsinə böyük hörmət və ehtiram göstərir, o, milli qürur simvoluna çevrilmişdir.  Aqarunov Azərbaycanda irsi ən çox  yad edilən  müharibə qəhrəmanlardandır.  Ölümündən sonra azərbaycanlı əsgərlər tankıarda "Albert " adini yazmışdır.  Həmin tank hal hazırda Aze Hərb Tarixi  Muzeyində yerləşir. Vaxti ilə təhsil aldığı 154 sayli məktəb onun adını daşıyır və məktəbin önündə  büstü qoyulmuşdur. Bakıda  və Qubada  onun şərəfinə lövhələr qoyulmuşdur.  Azərbyacan  Silahlı  Qüvvələri Aqarunovun tankının adini  dəyişdirərək onun adını vermişdi.  2004 - cü  ildə Bakıda 

Xabad- Or-Avner təhsil mərkəzində Aqarunovun xatirəsinə muzeyin açılışi  keçirilmişdir. Azərbyacan Prezidenti İlham Əliyev fərmanı ilə 2019-cu ildə Bakının    Nərimanov  rayonunun  küçələrindən birinə Albert  Aqarunovun adı verilmiş , həmin küçədə onun heykəli ucaldılmışdir.

2010 -ci ildə "Salnamə" sənədli filmlər studiyası "Qarabağ qəhrəmanları "silsiləsindən Aqarunov haqda "Dostuma məktub "  filmi çəkmişdi.  2017 -ci ildə Səadət Şükürova  Albert Aqarunov haqqında " Yaşadığım  torpaq " sənədli filmini çəkmişdir. 

Erməni  Qaqik Avşaryanın idarə etdiyi 442 nömrəli tank ekipaj üzvü ilə birlikdə Azərbyacanın  Milli Qəhrəmanı Albert Aqarunovun tərəfindən məhv edilmişdir. 

Birinci Qabağ müharibəsindən sonra isə Avşaryanın yanmış T-72 tankı edilərək Xankəndi-Şuşa yolunda, Şuşa şəhərinin girişində Şuşada  tuşlanmiş vəziyyətdə abidə kimi quraşdırılmışdir. 2023 -cü  il 19 sentyabrda keçirələn antiterror əməliyyatlarından sonra  həmin tank ordan götürülmüş və  Bakıya Hərbi Qənimətlər Parkı'na gətirmişdir.

Azərbyacan Prezidentinin 7 iyun 1992 -ci  il tarixli 883 saylı fərmanı ilə Aqarunov ölümündən sonra "Azərbaycan Milli Qəhrəmanı" adına layiq görülmüşdür.  O , bu ada layiq görülən ilk əsgərlərin biri olmuşdur.  Medal Aqarunovun bacısı  Sofiya  Məmmədova  1998 -ci  ildə  Azərbaycan Prezident Heydər Əliyev tərəfindən təqdim edilmişdir. Aqarunov həmçinin 2014-cü ildə "Vətən Övladı " ordeni, 2016 -ci ildən isə "Həzi Aslanov " ordeni ilə təltif olunmuşdur.